Als ik op reis vertrek naar een nieuwe bestemming, zoek ik eerst uit welke sites op de Unesco Werelderfgoedlijst staan. Die wil ik namelijk zeker gezien hebben. Daarbij vergeet ik wel eens dat Belgie op dat gebied ook heel wat te bieden heeft. Daarom verzamelde ik hier al het Unesco Werelderfgoed in België. Als we in 2021 nog niet kunnen reizen, dan kan je met deze lijst de mooiste plekken in België ontdekken.
Wat is de Unesco Werelderfgoedlijst?
Unesco is de afkorting van United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. Deze organisatie heeft dus als missie om al het erfgoed in de wereld te beschermen. Daarnaast hebben zij als prioriteit de gelijkheid tussen man en vrouw in Afrika en bieden ze hulp aan jeugs, achtergestelde groepen en de zwakkeren in de samenleving. Ze zijn echter het meest bekend omwille van hun werelderfgoedprogramma.
Er zijn meer dan 1000 Unesco Werelderfgoed sites waarvan bijna 50% in Europa en Noord-Amerika ligt. Het Unesco Werelderfgoed in België telt 13 verschillende onroerende sites en 5 tradities op de Immateriële erfgoedlijst.
De verschillende Werelderfgoedlijsten
- Onroerende Werelderfgoed
- Cultuurerfgoed
- Natuurerfgoed
- Werelderfgoedlijst voor documenten
- Immateriëel erfgoed (vb Orale tradities, podiumkunsten, rituelen en feesten, traditionele kennis over natuur en wereld, ambachten
Foto credits: Chris Thomassen - Wereldreizigers.nl
Unesco Werelderfgoed in België
Onroerend Unesco Werelderfgoed in België
1. Grote Markt in Brussel
Het overgrote deel van de gebouwen rond de Grote Markt in Brussel dateert uit de 17de eeuw. Oorspronkelijk noemde men dit de 'Nedermarckt' waarnaar in 1174 al verwezen werd. Sinds het einde van de 18de eeuw spreken we over de Grote Markt.
Het plein werd in 1695 herbouwd na een bombardement door de Fransen. Er kwamen echter altijd al 7 straten uit op het plein.
Het markantste gebouw is het stadhuis of Hôtel de Ville dat bijna de hele zuidkant van het plein beslaat. Het bestaat uit een aantal gebouwen die rond een binnenplaats zijn gebouwd. Het deel dat uitkijkt op de markt is 15de eeuws. De beelden aan de gevel zijn 19de eeuws.
Het plein is volgens mij één van de mooiste plekken in België. Plan je een weekendje weg, dan zijn er naast de Grote Markt nog veel meer bezienswaardigheden in Brussel.
Foto credits: Chris Thomassen - Wereldreizigers.nl
2. De Vlaamse begijnhoven
Wat is een begijnhof?
Begijnen waren vrouwen die hun leven aan God wijdden zonder in een klooster in te treden. In de 13de eeuw gingen zij zich in ommuurde gemeenschappen vestigen, de zogenaamde begijnhoven.
De Vlaamse begijnhoven bestaan uit een plein met een kleine kerk. Rond het plein staan kleine huisjes met een klein voortuintje.
Veel gerestaureerde begijnhoven doen nu dienst als museum, cultureelcentrum, bejaardenwoningen en zelfs studentenkamers.
Er zijn 26 begijnhoven opgenomen op de Unesco Werelderfgoedlijst in België.
Begijnhof in Lier
Het oudste begijnhof is dat van Lier en ontstond begin 13de eeuw. Er woedden meermaals grote branden waardoor het overgrote deel van de gebouwen uit de 17de eeuw stamt. Het is nog steeds één van de mooiste bezienswaardigheden in België.
Begijnhof in Turnhout
In Turnhout staat een prachtig 14de eeuws begijnhof. Ooit woonden hier 370 begijnen. Tegenwoordig is een groot gedeelte van het begijnhof omgevormd tot een museum waar je alles leert over de levenswijze van de begijnen. De begijnhoven zijn één van de belangrijkste bezienswaardigheden in België en zijn een populaire locatie voor fotoreportages.
Begijnhof in Brugge
Het begijnhof in Brugge heet officiëel het 'Prinselijk Begijnhof ten Wijngaarde en ontstond in 1245. SInds 1927 wonen hier naast alleenstaande Brugse vrouwen ook de zusters van de Orde van Sint-Benedictus.
Het begijnhof bestaat uit ongeveer 30 witgeschilderde huisjes, waarvan er eentje is omgevormd tot museum.
Credits: Checkout Sam
3. Het historisch centrum van Brugge
Archeologische opgravingen wijzen aan dat er zelfs in de IJzertijd al menselijke aanwezigheid was in Brugge. In de 9de eeuw ontstond de naam Brugge (toen nog Bruggia). De Brugse Lakenmarkt ontstond in 1200. Door de toenemende welvaart werden allerlei imposante openbare gebouwen gebouwd zoals het Belfort van Brugge, het Prinselijk Begijnhof waarover we hier boven al spraken, het stadhuis, het Groeningemuseum, enz. Het eivormige historisch centrum is 430 hectare groot en staat sinds 2000 op de Unesco Werelderfgoedlijst. Het Belfort stond al op de lijst sinds 1999 en het begijnhof sinds 1998. In Brugge vind je dus een grote verzameling van de belangrijkste bezienswaardigheden in België.
Enkele hoogtepunten in het historisch centrum van Brugge:
Stadhuis van Brugge
Dit stadhuis werd aan het einde van de 14de eeuw gebouwd en is daarmee één van de oudste stadhuizen van de toenmalige 'Nederlanden'.
De architecten die de stadhuizen van Brussel, Gent, Oudenaarde en Leuven bouwden, vonden hier hun inspiratie.
Ook de binnenkant van het stadhuis is een pareltje. Door de covid-pandemie is het tijdelijk gesloten maar hopelijk opent het in 2021 opnieuw de deuren.
Gruuthusemuseum
Het Gruuthusemuseum was ooit het stadspaleis van de heren van Gruuthuse. Lodewijk van Gruuthuse, een gefortuneerd zakenman en liefhebber van cultuur, verleende het stadspaleis zijn grandeur in de 15de eeuw. Sinds de restauratie is het één van de mooiste plekken in België. Het Gruuthusemuseum is dan ook laureaat van de Onroerenderfgoedprijs in 2020.
Het museum is onderverdeeld in 3 periodes:
- De Bourgondische bloeiperiode
- De 17de en 18de eeuw
- De historische heruitvinding van Brugge in de 19de eeuw
Het museum heeft heel wat leuke activiteiten voor kinderen. Er worden hier zelfs heuse museumkampen gehouden.
Markt van Brugge
Het Brugse marktplein is ongeveer een hectare groot en ligt in het midden van het historisch centrum.
In 1200 werd hier de eerste internationale jaarmarkt gehouden.
Rond het plein liggen enkele van de belangrijkste bezienswaardigheden van België: het stadhuis, het Belfort, de Waterhalle en de St-Christoffelkerk.
Aan de noordzijde van het plein staan nog heel wat historische huizen met trapgevels.
Fotocredits: Judith van der Linden. Lees zeker wat zij te vertellen heeft over romantiek in Brugge.
4. De 4 scheepsliften van het canal du centre in Louvière en Le Roeulx
Aan het einde van de 19de eeuw werden 8 hydraulische liften gebouwd. Deze 4 zijn de enige in de hele wereld die nog in originele staat zijn. De oudste, Lift N°1 in Houdeng-Goegnies, werd in 1888 gebouwd.
5. De 33 Belforten van België
Maar liefst 33 Belforten zijn Unesco Werelderfgoed in België.
De Belforten toonden ooit de macht van de schouten en schepenen. De meesten werden gebouwd tussen de 11de en 17de eeuw en vormden vaak de 3de toren in hun stad. De eerste toren was de slottoren die symbool stond voor de adel, de tweede was de kerktoren die symbool stond voor de kerk.
Enkele voorbeelden:
Belfort van Brugge
Het Belfort van Brugge wordt ook wel eens de Halletoren genoemd. Op deze plaats stonden vroeger namelijk een aantal hallen. Toen die in 1240 werden uitgebreid, werd ook het Belfort gebouwd. Het was een stenen gebouw met een houten spits. In de toren zat een schatkamer en hij deed dienst als archief voor de stadsrekeningen.
De spits werd in de loop van de geschiedenis meermaals vernietigd door brand en blikseminslagen. In 1822 werd de houten spits vervangen door een stenen toren.
Het Belfort van Brugge begon al in de 13de eeuw scheef te zakken. Er werden meermaals aanpassingen gedaan om het probleem te verhelpen. Tijdens de laatste restauratie in de jaren '60 - '70 bleek dat het niet nodig was om de funderingen te verstevigen.
De sportievelingen kunnen de 366 treden beklimmen om van het uitzicht te genieten.
Fotocredits: Judith van der Linden - Worldwife
Belfort van Mechelen
Mechelen heeft niet 1, maar 2 Belforten. Deze Belforten zijn nooit afgebouwd maar behoren toch tot het Unesco Werelderfgoed in België.
De Sint-Romboutstoren moest 167 meter hoog worden, maar de bouw is op 97 meter gestopt.
Het andere Belfort werd naast het stadhuis gebouwd. Door gebrek aan financiële middelen staat er echter alleen een basis.
Er is trouwens nog veel meer te doen in Mechelen. Mechelen is goed voor talrijke kerken, streetart, begijnhoven en meer.
6. Woningen van Victor Horta in Brussel
Victor Horta was een Belgisch architect en één van de grote namen in de art nouveau. Hij ontworp samen met Balat de Koninklijke Serres van Laken. Ook de Innovation in Brussel was van zijn hand maar werd jammer genoeg verwoest door een brand. Het Paleis voor Schone kunsten is ook zijn ontwerp maar behoort niet tot het Unesco Werelderfgoed in België. Slechts 4 woningen in Brussel haalden de lijst.
- Hotel Tassel
- Hotel Solvay
- Hotel van Eetvelde
- Woning en Atelier van Horta
7. Onze-Lieve-Vrouwkathedraal van Doornik
De 12de eeuwse kathedraal is een mengelmoes van drie stijlen:
- een romaans schip
- een koor in gotische stijl
- 5 klokkentorens in een overgangsstijl
Op de druk versierde gevel zie je beelden met taferelen uit het Oude Testament en beelden die de geschiedenis van de stad symboliseren.
8. Neolitische vuursteenmijnen van Spiennes in Bergen
Het ondergronds winnen van vuursteen startte al in het 5de millennium v.C. In de buurt van Bergen ligt een groot veld waaronder meer dan 1 km² aan ondergrondse gangen loopt. De gangen en verticale schachten naar de oppervlakte zijn uitgegraven door de neolitische mens (dit zijn de eerste mensen die in nederzettingen gingen wonen en aan akkerbouw en veeteelt gingen doen).
Sommige mijnen zijn open voor bezoek.
9. Stocletpaleis in Brussel
Deze marmeren villa in Sint-Pieters-Woluwe is van de hand van de Oostenrijkse architect Josef Hoffmann. Hij bouwde het in opdracht van Adolphe Stoclet De architect kreeg een onbeperkt budget en mocht zelf het volledige ontwerp bepalen. Het is al sinds 1976 een beschermd monument en de tuin is inmiddels een beschermd landschap. Hierdoor konden de erfgenamen van de laatste bewoonster de inboedel niet verkopen. Het Stocletpaleis is een prachtig voorbeeld van de Wiener Secession en Gesamtkunstwerk (samenwerking tussen architectuur en kunst).
10. Vier Waalse mijnsites: Grand-Hornu, Blois-du-Luc, Bois du Cazier en Blegny
Deze steenkoolmijnen werden ontgonnen vanaf het begin van de 19de eeuw tot het midden van de 20ste eeuw. Ze zijn een symbool van de Industriële revolutie. Voor de ontginning van de mijnen kwamen veel immigranten naar België.
Foto credits: Sam - Checkout Sam Foto credits: Jenny Smit - Ik Reis. Zij vertelt alles over andere bezienswaardigheden in Charleroi.
11. Plantin- Moretuscomplex in Antwerpen
Door de stijgende welvaart trok Antwerpen in de 16de eeuw heel wat drukkers, uitgevers en boekhandelaars aan. Daardoor werd Antwerpen uiteindelijk het centrum van de Europese boekhandel.
Plantin - Moretus in Antwerpen is waarschijnlijk de plaats waar de boekdrukkunst werd uitgevonden. Het woonhuis en atelier van de grootste drukkerij uit de 16de eeuw is een prachtig monument met een rijke geschiedenis . Tegenwoordig doet het dienst als museum over de geschiedenis van de boekdrukkunst tussen de 15de en de 18de eeuw.. Er hangen ook heel wat kunstwerken. Het is één van de mooiste bezienswaardigheden in België.
Immateriëel Unesco Werelderfgoed in België
Het Immateriëel Unesco Werelderfgoed voert je vaak naar de mooiste plekken in België. Plan je route langs de bezienswaardigheden in België grondig zodat je één van deze traditionele evenementen kan meemaken.
1. Carnaval van Binche
Onze regio kent een rijke carnavalsgeschiedenis. Tot vorig jaar stond ook het Carnaval van Aalst op de lijst van Immateriëel Unesco Werelderfgoed in België. Door een schandaal rond racisme en discriminatie schrapte Unesco het Carnaval van Aalst in 2019 van de lijst. Aalst wilde ook zelf van de lijst gehaald worden omdat ze het een beknotting van hun vrijheid van meningsuiting vonden.
Gelukkig hebben we het Carnaval van Binche nog. Unesco erkende dit in 2003 als 'Meesterwerk van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid'. Het is één van de oudste carnavals. In een optocht lopen meer dan 1000 'Gille' door de stad.
Het is nog steeds niet duidelijk waar die 'Gille' vandaan komt. De meest bekende versie is dat 'Gille' een afstammeling van de Inca's is. Verkleede Inca's vierden in 1549 de komst van Charles Quint, de broer van Marie de Hongrie. De inwoners van Binche maakten deze optocht tot een jaarlijks fenomeen en behielden de exotische kostuums.
2. Reuzencultuur
Reuzen zijn metershoge poppen die gebruikt worden tijdens optochten en evenementen.
Sommige historische reuzen zijn eigendom van de gemeente en komen buiten tijdens festiviteiten of in reuzenstoeten.
In Vlaanderen zijn er 800 à 1000 reuzen die vaak gebaseerd zijn op een lokale persoonlijkheid of een historische figuur.
De eerste reuzen verschenen in de 12de eeuw tijdens katholieke processies. Later verschenen er ook mythologische reuzen zoals het Ros Beiaard.
3. Garnaalvisserij te paard in Oostduinkerke
Deze unieke traditie werd in 2013 toegevoegd aan de lijst Immateriëel Unesco Werelderfgoed in België.
De Garnaalvisserij te Paard bestaat al 500 jaar. De garnaalvissers zitten op een trekpaard, dragen een gele oliejekker en hoge rubberen laarzen. Twee uur voor laagwater waaden de paarden langs de kustlijn door de zee. Ze keren terug naar het strand met netten vol garnalen.
4. Marsen tussen Samber en Maas
De folkloristische marsen tussen Samber en Maas werden in 2012 toegevoegd aan de lijst Immateriëel Unesco Werelderfgoed in België.
Deze marsen of verklede optochten, gaan door in een 50-tal Waalse dorpen tijdens het pinksterweekend. De mars bestaat uit 2 belangrijke onderdelen: een gewapende escorte en een religieuze processie. De festiviteiten duren drie dagen en er zijn ruim 10.000 marcheerders op de been. Zaterdag verzamelt iedereen. Zondag stappen ze het zogenaamde vierkante bataljon waarbij iedereen zich in een groot vierkant opstelt voor een spectaculair salvo. Ook de relikwieën worden dan naar de kerk gebracht. Maandag sluiten ze de mars af met een fakkeltocht.
De traditie van de Marsen tussen Samber en Maas stamt uit de middeleeuwen. Van de meer dan 100 Marsen zijn er slechts enkele door Unesco erkend:
- Madeleine in Jumet
- Sainte Rolende in Gerpinnes
- Notre-Dame in Walcourt
- Saint-Feuillen in Fosses-la-Ville
- Saint-Roch in Thuin
- Saint-Roch in Ham-sur-Heure
5. Houtem Jaarmarkt
In Sint-Lievens-Houtem organiseert men jaarlijks op 11 en 12 november een jaarmarkt. Het weekend start met een stoet in het teken van de legende van de Heilige Livinius. Op de markt zelf worden paarden en koeien verhandeld met de traditionele handenklap (koper en verkoper onderhandelen over de prijs. Als de prijs niet akkoord is, klappen ze tegen elkaars hand. Als de prijs akkoord is, geven ze een handdruk).
Het is een waar volksevenement. Burgers stellen dat weekend hun huis open als tijdelijk café of restaurant.
De jaarmarkt in Sint-Lievens-Houtem ging in de middeleeuwen al door en is vandaag de dag de grootste en populairste jaarmarkt van België.
6. Heilige Bloedprocessie in Brugge
Brugge is een van de mooiste plekken in België en rijk aan cultureel erfgoed. Niet alleen het historisch centrum en het belfort staan op de lijst van Unesco Werelderfgoed in België; maar ook deze volkse optocht.
Op Hemelvaartsdag trekt een stoet door de stad met 52 groepen die allerlei taferelen uit de bijbel en de geschiedenis van Brugge uitbeelden. Eén van de belangrijkste onderdelen is de verering van de relikwie van het Heilig Bloed.
Volgens de legende zou Diederik van de Elzas in 1150 deze relikwie uit het Heilige land hebben meegebracht na een kruistocht
De relikwie wordt tot op de dag van vandaag bewaard in de Heilig Bloedbasilie. De Heilig Bloedprocessie startte in de 13de eeuw en trekt nog steeds meer dan 30.000 bezoekers. De inwoners van Brugge noemen dit dan ook 'Brugges mooiste dag'. Het is dan ook één van de top bezienswaardigheden in België.
7. Krakelingenfeest en Tonnekensbrand in Geraardsbergen
Ieder jaar trekt er een stoet naar de Oudenberg waar massa's mensen klaar staan voor dit uniek evenement. Vanuit de stoet worden krakelingen (hard, ringvormige broodjes) naar de mensenmassa gegooid. In één van die broodjes zit een briefje. Degene die de krakeling met het briefje vangt, krijgt een gouden krakeling.
De notabelen van het dorp drinken uit een antieke zilveren beker een slok wijn met een levend visje.
Na het aansteken van de Tonnekensbrand brengt men het vuur met fakkels naar het stadscentrum.
Dit feest gaat door op de voorlaatste zondag voor de eerste maandag van maart.
8. Jaartallenleven van Leuven
Deze traditie is een overgangsritueel om je 50ste verjaardag te vieren. In Leuven, één van de mooiste plekken in België, nemen ze dat heel serieus. Mannen van hetzelfde geboortejaar komen op hun veertigste samen en organiseren de komende 10 jaar jaarlijks een activiteit ter ere van hun verjaardag. De apotheose is de overgang naar hun 50ste verjaardag.
Het jaartallenleven wordt al meer dan een eeuw in Leuven gevierd.
9. Valkerij
Valkerij is het jagen met afgerichte roofvogels. Deze 'sport' bstaat al meer dan 3000 jaar en was in België enorm populair tijdens de Bourgondische periode. De kennis over de valkerij wordt dan ook al eeuwenlang doorgegeven.
Het centrum van de valkerij was destijd Arendonk, mijn geboortedorp.
10. Biercultuur in België
We sluiten het rijtje met één van de producten waar België bekend om staat: bier! Nergens ter wereld brouwen ze zoveel en zo'n lekkere biertjes. Het vak van het bier brouwen wordt al generaties lang doorgegeven.
België telt 285 brouwerijen. In het begin van de 20ste eeuw waren dat er nog 3000. Het aantal daalde tot 100 door de wereldoorlogen en de economische crisis. Bovendien konden veel kleine brouwerijen niet opboksen tegen de komst van de industriële brouwerijen.
Sinds de jaren '90 is het aantal weer gestegen dankzij de toenemende populariteit van het bier. Bierproeven is tot een ware kunst verheven.
Al het Unesco Werelderfgoed in de wereld bezoeken is een onmogelijke opdracht. Begin dus dicht bij huis en bezoek de mooiste plekken in België om als ons eigen Unesco Werelderfgoed te leren kennen.
Like it? Pin it!
