Jan Maes koos voor zijn laatste citytrip een wel zeer bijzondere bestemming. Kiev komt niet meteen in je op als je nadenkt over je volgende reis. Het hoofddoel van de trip was echter een bezoek aan Tjsernobyl, een bestemming die al een tijdje in mijn hoofd speelt maar waarbij ik twijfelde over de veiligheid. Jan's verslag beantwoordde heel wat vragen.
Citytrip Kiev
Elk jaar trekken mijn vriendin en ik er in januari op uit, op citytrip. Dit jaar besloten we om naar Kiev (Oekraïne) te reizen en ook een bezoek te brengen aan Chernobyl.
Vanuit Dusseldorf-Weeze vlogen we in 3 uur naar Kiev. Daar aangekomen, namen we de trein (héél goedkoop: één ticketje was nog geen euro) en vervolgens in 4 minuten met de metro richting ons appartement ‘ Summit Apart Hotel ‘. Het viel meteen op dat het openbaar vervoer in Kiev modern, goed georganiseerd én heel goedkoop is.
Kiev lijkt trouwens bijna net zo goed georganiseerd onder-, als bovengronds! Een groot deel van het leven blijkt zich immers onder de grond af te spelen, met zelfs heuse supermarkten, shopping malls enz. die onder de grote wegen en pleinen in de stad door lopen.
Als je de metro neemt, lijkt elke meter dieper onder de grond, je steeds verder terug te brengen naar de voormalige Sovjetunie. De heel lange authentieke roltrappen vervoeren je meters naar beneden, in Arsenalna zelfs tot het diepste metrostation ter wereld: 105,5 meter onder de grond. Het duurt vaak enkele minuten voordat je beneden bent. Op bestemming geraken met de metro is heel gemakkelijk, aangezien er slechts 3 lijnen lopen (rood, groen en blauw).
Tsjernobyl in het kort
Tsjernobyl was een doodgewoon stadje in een bosrijke omgeving in Oekraïne. Op 26 april 1986 kende de hele wereld in één klap dit onbeduidende stadje door de ontploffing van reactor 4 in de kerncentrale in Tsjernobyl.
Ondanks het feit dat er nog steeds straling is, kan het gebied nu toch veilig bezocht worden. Een bezoek aan Tsjernobyl is perfect te combineren met een citytrip Kiev. Er bestaat ook de mogelijkheid om te overnachten in de gesloten zone.
Bezoek Tsjernobyl
De eerste dag van ons reisje aten we na aankomst nog iets in de stad, en lagen we vroeg onder de lakens, aangezien de volgende dag meteen onze bezoek aan Tsjernobyl gepland stond.
Vrijdagochtend werden we al om 07.30u verwacht aan hotel Dnipro. Daar werden we verwelkomd door onze gids Alex van ‘Gamma Travel’, de reisorganisatie waarbij we ons bezoek aan Tsjernobyl boekten.
Een uitstap naar Chernobyl maak je niet ongepland of boek je niet zomaar enkele dagen vooraf of wanneer je al in Kiev bent.
Checkpoint 1
In principe kom je de 30-km zone (de ‘Chernobyl exclusion zone’) enkel binnen met een officiële gids. Het is dus aangeraden om al enkele weken voorafgaand aan je citytrip naar Kiev via internet of via je reisagent je bezoek aan Tsjernobyl te boeken.
De reisorganisatie vroeg al ruim op voorhand onze paspoorten op, alsook een bewijs van onze ziekteverzekering, om alle nodige documenten tijdig in orde te stellen met de overheid.
Vanuit Kiev-stad is het zo’n 90 minuten rijden tot aan het checkpoint waar je de zone kan betreden. Onderweg viel het ons op dat de vele huisjes en dorpjes langs de grote wegen, vaak erg bouwvallig en klein zijn. Anderzijds zag je de grote, typische sovjet-woonblokken uit de grond oprijzen, vooral dan net buiten het centrum van Kiev.
Aan het checkpoint van de exclusion zone aangekomen, verzorgde onze gids de nodige communicatie en check-in bij de bewakingspost. Voor 10 euro kochten we op dat moment ook nog een Geigerteller, die we de hele dag zouden kunnen gebruiken om het stralingsniveau af te meten (op de grond, aan een boom, op een voorwerp, …).
Beste tijd voor je bezoek aan Tsjernobyl
De volledige dag van ons bezoek aan Tjsernobyl hing er een dikke mist. Het maakte de hele beleving nog mystieker maar ook indrukwekkender. Onze toer was daarbovenop bijna een privé-aangelegenheid, aangezien ons reisgezelschap slechts uit zes andere toeristen bestond. Daarnaast was er onze excentrieke gids uit Kiev en zijn chauffeur die ons van de ene stop naar de andere voerde. Onze gids vertelde later op de dag dat we een goed moment hadden gekozen voor ons bezoek, aangezien het in de zomer véél drukker is in het gebied: vol met toeristen en gegidste groepen van soms wel vijftig personen. In de winter is het veel rustiger in het gebied omdat toeristen de koude mijden. Desondanks bleef het de hele dag zo’n 0 graden, minder koud dus dan we verwachtten bij het boeken van onze reis. Naast de koude en mist, was het vooral de indrukwekkende stilte die onze ervaring mee voedde: geen mensen, geen verkeer, …
Een bezoek aan Tsjernobyl is moeilijk te beschrijven. Het is alleszins een once-in-a-lifetime ervaring. Je moet het zién en zelfs voélen om het te kunnen weten.
De verschillende zones in Tsjernobyl
30 km-zone
In de ’30 km-zone’ mogen geen ‘onbevoegden’ komen. Het gebied wordt doorkruist met verschillende betonnen hoofdwegen, waarlangs kleine dorpjes liggen, die soms ondertussen verstopt lagen tussen de overwoekerende struiken en bomen.
Exclusion zone
Nog maar net de ‘exclusion zone’ binnen gereden, maakten we al onze eerste stops bij enkele dorpjes waar de tijd letterlijk is blijven stilstaan. Het is bijna niet te geloven dat alle gebouwen, attributen, woningen en zelfs auto’s gewoon zo zijn achtergebleven: met àlles er nog in. We zagen een huisje waar de potten nog op het vuur stonden en de kalender van 1984 nog aan de muur hing, waar de lakens nog op de bedden lagen. Een schooltje waar de bedjes en poppen van de schoolkinderen herinnerden aan de kleine gemeenschappen van mensen die destijds zonder pardon, zonder nadenken alles moesten achterlaten en de bus opstappen … Om nooit meer terug te keren (ook al wisten zij dat toen nog niet).
10 km-zone
Ons bezoek aan Tsjernobyl bracht ons tenslotte naar het gebied van de 10km-zone. We passeerden uiteindelijk de reactor, met daarboven het omhulsel dat enkele jaren geleden erover werd geplaatst.
Onze chauffeur stopte in wat destijds de grootste stad was die werd ontruimd, Pripyat. In Pripyat voelde je nog erg goed het Sovjet-verleden: letterlijk àlle voorzieningen waren aanwezig. We bezochten gebouwen die dienst deden als hotel, ziekenhuis, bioscoop, zwembad enz.
Het ziekenhuis herbergt nog steeds het meubilair en de bedden waarin de eerste brandweermannen destijds werden verzorgd: zij die het eerst ter plaatse waren na de explosie. Het materiaal dat ze gebruikten en de kleding die ze droegen, ligt beneden in de kelder van het ziekenhuis. Zowel deze kleding als het meubilair geven nog énorm veel straling af, ook zoveel jaren later.
De gids raadde aan om vooral op beton te lopen, niet op mos en geen dingen van de grond te rapen of aan te raken. Ondanks dat de straling fel verminderde na al die jaren, is ze zéker nog aanwezig, op sommige plaatsen meer dan op andere.
Ook de meest iconische en gekende plaats in Pripyat deden we aan: het pretpark (met onder andere de botsauto’s en het reuzenrad), dat destijds speciaal voor de 1 mei-feesten werd opgezet, maar uiteindelijk nooit zou worden in gebruik genomen.
Overal voel, zie en ruik je het verleden: oude turnschoenen in het gymnasium, een kapotte piano op het podium in het conservatorium, ondertussen roestige frisdrankautomaten aan het café, … Pripyat bezoeken is een must-do tijdens een dagtrip naar het gebied.
De middag was al een goed eind voorbij, toen we rond 13.30u in de voormalige kantine van de kerncentrale (vlakbij Pripyat) konden aanschuiven voor een warm middagmaal met soep, groenten, enz. Vooraf vermeldde de gids er nog heel duidelijk bij dat al het eten van buiten het gebied werd ingevoerd en bereid.
Militair domein
De namiddag bracht ons naar het oude militaire domein, met ook daar een hoop verlaten gebouwen en loodsen, tot aan de ‘doega’: een metershoog en -lang metalen radarsysteem dat men destijds bouwde om tijdens de Koude Oorlog de lancering van vijandige rakketten te onderscheppen. Het bouwwerk torent metershoog boven de bomen uit, en als je eronder staat lijkt het oneindig hoog (110 m) en lang (600 m).
Onze laatste stop was in de gemeente ‘Tsjernobyl’ zelf. Ook daar opnieuw tientallen leegstaande huizen, overwoekerd door de natuur. Een echte spookstad. In het centrum hielden we halt en toonde de gids ons het laatste standbeeld van Lenin, dat nog te vinden is in Oekraïne. Hij vertelde ook dat er momenteel nog 31 mensen in Tsjernobyl wonen, vooral oude mensen, waar hij zelf als gids de boodschappen brengt op momenten dat hij er passeert met toeristen. Sommige toeristen vragen hem om een inwoner te ontmoeten en de meesten ontvangen je met plezier.
Ondanks de nabijheid van de oude kernreactor en het gevaar van de straling, wordt er dus effectief nog in Tsjernobyl geleefd en is er een winkel en zelfs een postkantoor. Ook de administratie van het nucleaire gebied bevindt zich in een gebouwtje in het centrum.
Na een lange, toch wel koude, maar vooral indrukwekkende dag, keerden we na ons bezoek aan Tsjernobyl met ons toeristenbusje terug richting Kiev. Onderweg werden video’s getoond van de kernramp en hoe dit alles kon gebeuren, maar ook van het leven in Pripyat van vóór de ramp in 1986. Pripyat was een bruisende stad, met veel mogelijkheden voor wonen, werken en recreatie. Ondanks dat ‘bruisende’, legde onze gids doorheen de hele dag toch vooral de nadruk op de eerder duistere kanten van het Sovjet-verleden. Hij sprak over de Russische overheersing, het communistische gedachtegoed en de staatsinmenging, de armoede en vooral de censuur om de bevolking zo weinig mogelijk te informeren.
Voorzorgsmaatregelen na een bezoek aan Tsjernobyl
Tot slot gaf onze gids op de terugweg nog zijn versie over wat te doen na een dag in het gebied: je hoeft je kleren niét te verbranden of weg te gooien, steek ze hooguit eens in de wasmachine.
“Don’t be a radiophobic, the radiation for one day is very limited, it’s the same amount as taking a plane for four hours”.
En als we dan toch écht iets wilden doen: neem meteen als je thuis komt een zo koud mogelijke douche, zodat je poriën niet open gaan staan. Was jezelf en zet dan het water warmer. Steek ondertussen je kleding in de wasmachine. Méér dan dat is het niet, aldus onze gids.
Bezienswaardigheden in Kiev
De twee laatste dagen van onze trip, brachten we door in Kiev zelf.
Kiev is, zoals de meeste steden in Oost-Europa, een veelzijdige stad. Statige, grijze (of soms net heel gekleurde) gebouwen uit een Sovjet-verleden, vind je naast gezellige koffiebars en hippe eetzaken. De stad is een mix van Westerse invloeden en nog authentieke elementen. Hippe jonge mensen die op hun fiets eten aan huis brengen, banen zich een weg tussen oudere bewoners, gekleed in bontjassen en warme mutsen, vaak met hun typische, ietwat norse uitstraling.
Oekraïne behoort niét tot de EU, dat merkten we echter vooral aan de afwezigheid van de ‘euro’. Het was altijd even rekenen: het bedrag in Oekraïnse Hryvnia, delen door 27 om het bedrag in euro te krijgen (januari 2020). Je kan wel overal gewoon met de bankkaart betalen, dus we hebben zelfs onze gehele trip géén cash geld afgehaald.
We wandelden langs de bekende kunstenaarsstraat Andriyivski, zagen véél Orthodoxe kerken met prachtige kleuren en bezochten ook het oude holenklooster, waar je (gratis) een korte toer in de oude ondergrondse gangen maakt en letterlijk de mummies (gebalsemde monniken) tegen het lijft loopt.
Eten in Kiev
Als je wil eten tijdens je citytrip Kiev, raden we aan om zeker ook eens een authentiek (soms wel toeristisch) restaurantje binnen te stappen waar ze de echte Oekraïense keuken aanbieden met veel vlees, ‘dumplings’, soepen zoals borsjt, …. De Oekraïense keuken is goed te vergelijken met de Russische keuken.
Conclusie: een stedentip Kiev is meer dan de moeite waard. Het lijkt ons leuk om eerder in de zomer een bezoek te brengen, aangezien het een heel groene stad is met véél bomen. Een combi met een daguitstap naar Tsjernobyl is sowieso een echte must. Maar, voor dat bezoek is de winterperiode wat ons betreft dan weer meer geschikt.
Alleszins: laat de stad, de unieke sfeer, het vaak nog overheersende Sovjet-gevoel op je afkomen.
Wij kwamen in elk geval stralend thuis van onze citytrip Kiev!
Wil jij ook een bezoek aan Tsjernobyl en/of Kiev brengen? Bekijk dan ons voorstel voor een Citytrip Kiev met bezoek aan Tsjernobyl.
Like it? Pin it!
